Co to jest dzika odyseja? Dzika Odyseja to niezapomniane safari po polskich parkach narodowych, epicka wyprawa, po zakończeniu której stworzyłem program edukacji przyrodniczej inspirujący do podróżowania po parkach narodowych.
Dzikie marzenie z lwiej ziemi
Wszystko zaczęło się w Afryce. Podczas trwania trzech niezwykłych ekspedycji (2012, 2014, 2015) dojrzewałem do decyzji, by stworzyć coś wyjątkowego dla dzieci – dla nowego pokolenia miłośników dzikiej przyrody. Nad brzegami rzeki Grumeti w Parku Narodowym Serengeti w Tanzanii zamarzyłem o programie edukacji przyrodniczej. Niebawem otrzymałem propozycję, by jako prezenter radiowy opowiadać dzieciom o polskich parkach narodowych. Podjąłem wyzwanie.
Dzikie safari
Zainwestowałem czas, energię i fundusze by wyruszyć w niezapomniane safari po północnych rejonach dzikiego królestwa. W 23 miesiące odwiedziłem 23 polskie parki narodowe (22.10.2015 – 15.09.2017).
Był to podróżniczy projekt o charakterze poznawczym, przyrodniczym i społecznym. Jako prezenter radiowy zbierałem materiał dźwiękowy, fotograficzny i filmowy do produkcji przygodowego słuchowiska dla dzieci. Przebyłem ponad 18 tysięcy kilometrów. W każdym parku przebywałem od 3 do 5 dni.
Wypraw nie traktowałem jak turystycznych wycieczek z atrakcjami do zaliczenia, ale jak ekspedycje z wyzwaniami do podjęcia. Wszystkie przygody wiązałem z lwią ziemią. Wiedziałem, że dalej eksploruję dzikie królestwo, tylko teraz w jego północnych rejonach.
Takie nastawienie pozwoliło mi odkryć zupełnie nową perspektywę przeżywania. Z kolejnymi wyjazdami dochodziło do mnie, że nasze 23 parki są częścią wielkiego systemu parków narodowych na naszej pięknej planecie, których jest ponad trzy tysiące.
Na parki narodowe nie spoglądałem z perspektywy parków miejskich i turystycznych parków rozrywek. Wszedłem na zupełnie inny szlak.
Dzikie przygody
W 23 parkach narodowych przeżyłem niezapomniane przygody i wyjątkowe spotkania. Mogłem zachwycać się pięknem przyrody i poznawać wartość dzikiego królestwa. Pozwoliłem, by dziki świat inspirował mnie, uczył i wychowywał przez żywioły oraz dzikich mieszkańców.
Każdy etap podróży był przygodą: planowanie, organizacja, droga i praca w terenie. Przygody przeżywałem indywidualnie i u boku pracowników parków narodowych. Dzikie królestwo eksplorowałem w najróżniejszy sposób. Ruszyłem szlakami: pieszymi, rowerowymi, samochodowymi i wodnymi.
Dzikie skarby na dzikich wyspach
Na parki narodowe spoglądałem jak na dzikie wyspy. „Zalane” z każdej strony cywilizacją są ostatnimi lądami dzikiego świata w których znajdują się dzikie skarby. Ten wyjątkowy archipelag 23 wysp poznawałem pod kątem bogactwa przyrodniczego i kulturowego.
Każdy park (dzika wyspa) posiada swoje dzikie tajemnice i skarby: krajobrazy, rośliny, zwierzęta lub cuda geologiczne. Odnajdując je czułem się jak odkrywca.
Dzikie wyspy żyją w swoim dzikim rytmie. Jeżeli przybyłem w odpowiednim czasie, to miałem okazję brać udział w niezwykłych dzikich widowiskach (wędrujące stada gęsi, żurawi, wychodzące po burzy salamandry), w dzikich słuchowiskach (rykowisko jeleni, wycie wilków) i w dzikich misteriach (kwitnienie drapieżnych rosiczek, wykluwanie się żółwi błotnych).
Nie brakowało też przygód związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego w parkach narodowych (spędziłem 8 godzin z juhasami w zadymionej bacówce).
Strażnicy Dzikiego Królestwa
Podczas Dzikiej Odysei miałem zaszczyt poznać pracowników parków narodowych. Z ponad setką osób wyruszyłem w dziki teren, by stosując metodę obserwacji uczestniczącej dokumentować ich pracę. Aktywności specjalistów w różnych przyrodniczych dziedzinach rejestrowałem za pomocą rejestratora dźwięku, aparatu i kamery.
Poznałem panoramę przeróżnych talentów, pasji i zawodów wykorzystywanych dla ochrony dzikiej przyrody. Spotkania z pracownikami parków traktuję jak niezwykły „Uniwersytet Dzikiego Królestwa” w terenie.
Podczas rozmów pracownicy dzielili się ze mną wiedzą i doświadczeniem z zakresu geologii, botaniki, zoologii, edukacji przyrodniczej, zarządzania parkami i polityki. Był to dla mnie niezwykły czas „studiów” podczas których uczyłem się głębiej spoglądać na dziki świat i czerpałem inspirację by jeszcze lepiej przygotować program edukacyjny dla dzieci.
Dzikie wspomnienia
Nauczony praktyką i doświadczeniem afrykańskich ekspedycji postanowiłem bardzo sumiennie spisywać dzień po dniu wszystkie wydarzenia, przemyślenia i odczucia towarzyszące mi podczas trwania Dzikiej Odysei! Powstał Dziennik podróżniczy.
Zapisałem dwa stu dwudziestokartkowe bruliony. One pachną dziką przygodą! Dziennik to niezwykły zapis przygód, spotkań, przemyśleń i przeżyć. To unikatowe notatki z Uniwersytetu Dzikiego Królestwa. Dzikie bogactwo wiedzy i wspomnień, które z czasem będą nabierać jeszcze większej wartości.
Dzikie inspiracje
Niezwykły Uniwersytet Dzikiego Królestwa to nie tylko wyprawy do 23 parków narodowych. To także spore ilości pochłoniętych książek podróżniczo-przyrodniczych, filmów ale i inspirujących spotkań oraz wydarzeń.
Spotkanie z Jonathanem Scottem (angielskim zoologiem, fotografem przyrody i prezenterem telewizyjnym, specjalizującym się w dzikiej przyrodzie w Afryce) do którego doszło w Kampinoskim Parku Narodowym, w listopadzie 2016 należy do najważniejszych. Spotkanie z autorytetem w dziedzinie ochrony dzikiej przyrody uskrzydliło mnie w połowie realizowania Dzikiej Odysei.
Dzika twórczość
Niewątpliwie projektem dynamizującym całą Dziką Odyseję była superprodukcja słuchowiska radiowego dla dzieci: „Strażnicy Dzikiego Królestwa”.
Udało się wyprodukować 103 odcinki słuchowiska oraz 23 klipy filmowe. Była to przygoda pełna wyzwań. Słuchowisko emitowane na antenie Polskiego Radia Dzieciom dostępne jest do odsłuchania na stronie internetowej:
https://www.polskieradio.pl/18/4908
Natomiast klipy promujące przygodę można dziś oglądać tu: http://krystiantyranski.pl/odyseja/index.php/filmy/
Dzikie marzenia
W 2032 roku polskie parki narodowe będą obchodziły swoje 100 lecie. Mam nadzieję, że do tego czasu uda mi się wykorzystać zdobytą wiedzę i doświadczenie dla szerzenia idei ochrony dzikiej przyrody w parkach.
Chcę przekazać dzieciom ten żywy płomień pasji i zamiłowania do dzikiej przyrody. Mam nadzieję że swoją działalnością przyczynię się do wychowania nowego pokolenia tych, którzy przejmą od nas dziedzictwo przyrodnicze Polski chronione w parkach narodowych i umiejętnie przekażą je dalej.
Chcę to uzyskać przez: tworzenie programów edukacji przyrodniczej dla dzieci, prowadzenie inspirujących zajęć, tworzenie audycji radiowych, programów telewizyjnych i innych projektów promujących ideę ochrony dzikiej przyrody w parkach narodowych. Tak zrealizuję wielkie marzenie, które zrodziło się w Parku Narodowym Serengeti w Afryce.
Dzikie dzieciństwo
Siłą napędzającą Dziką Odyseję jest moje zamiłowanie do dzikiej przyrody, które zrodziło się w dzieciństwie. Jako mały chłopiec trzymając w rękach słoik i kuchenne sitko, godzinami przedzierałem się przez meandrującą dziką rzeczkę łapiąc rybki.
Nie brakowało też przygód z konikami polnymi, trzmielami, ślimakami, biedronkami i jaszczurkami, które podziwiałem na dzikich łąkach i wrzosowiskach. Oczywiście wszystkie stworzenia wypuszczałem na wolność, jeżeli same tego nie zrobiły wcześniej – wypełzając lub wyskakując w domu.
Kiedy dorosłem, słoik i sitko zamieniłem na aparat fotograficzny oraz kamerę. Wyruszyłem do Afryki, by w parkach narodowych w Tanzanii poznawać piękno i dzikość lwiej ziemi. Spotkania z królem wszystkich zwierząt oraz jego dziką świtą (słoniami, bawołami, żyrafami …) kształtowały moja dziką osobowość i przygotowywały do podjęcia wyzwania eksploracji polskich parków narodowych w duchu przygody safari.
Dzika Odyseja wzmocniła we mnie dziecięce zamiłowania. Ta epicka wyprawa była jednocześnie podróżą w głąb siebie.
